नियमित मासिक पाळी न आल्यास काय करावे ? maasik paali chuklyas kaay karave ?

Last updated on November 8th, 2023 at 12:39 pm

मासिक पाळी न आल्यास काय करावे (What to do if i miss my period) हा अनेक स्त्रियांना प्रश्न पडत असतो. मासिक पाळी चुकणे किंवा न येणे हे अनेक स्त्रीयांसाठी एक चिंतेचे कारण असू शकते. याबद्दल त्यांना विश्वासात घेऊन योग्य मार्गदर्शन मिळत नाही. यामुळे काही स्त्रिया या समस्या विषयी घाबरून जातात.

काही वेळा अनियमित मासिक पाळी हे नैसर्गिक असू शकते. पण अजिबात मासिक पाळी न येणे किंवा मासिक पाळी चुकणे हे एखाद्या आरोग्य समस्याचे लक्षण असू शकते.

पण यासाठी घाबरून न जाता योग्य मार्गदर्शन, वैद्यकीय सल्ला आणि तणाव व्यवस्थापन केल्यास तुमची याबद्दलची चिंता कमी होऊ शकते.

या ब्लॉग मध्ये आपण मासिक पाळी न आल्यास काय करावे याबद्दल सविस्तर मार्गदर्शन मिळवून घेऊया.

पण मासिक पाळी येण्याचे लक्षण आणि मासिक पाळी किती दिवस उशिराने येऊ शकते या बद्दल तुम्हाला मूलभूत माहिती असणे आवश्यक आहे. त्यामुळे याबद्दल माहिती सुद्धा आपण शेवटी बघणार आहोत.

महिलांच्या मासिक पाळी च्या कोणत्याही समस्या साठी उपयुक्त असे शतावरी च्या टॅबलेट्स खरेदी करा.

जाणून घ्या मासिक पाळी न आल्यास काय करावे ?

१. गर्भधारणा चाचणी (pregnancy टेस्ट करा)

जर तुम्ही sexually सक्रिय आहात किंवा नुकतेच तुम्ही लैंगिक संबंध स्थापित केलेले असतील आणि तुमच्या मासिक पाळीची तारीख देखील आलेली असेल पण मासिक पाळी चुकली असेल तर मासिक पाळी चुकल्याचे गर्भधारणा हे एक कारण असू शकते.

तुम्हाला गर्भधारणा झाली किंवा नाही हे निश्चित करण्यासाठी तुम्ही घरगुती गर्भधारणा चाचणी (pregnancy test) करावी. मासिक पाळी न आल्यास दूसरा उपाय म्हणजे डॉक्टरांकडे जाऊन त्यांच्या सल्ल्याप्रमाणे गर्भधारणा निश्चित करू शकता.

तुम्ही घरीच pregnancy टेस्ट करण्यासाठी pregnancy किट वापरू शकता जी मेडिकल मध्ये सहज उपलब्ध असते.

याबद्दलची प्रक्रिया आपण बघूया.

• मेडिकल मधून आणलेली pregnancy किट बाहेर काढून त्यातील जो कागद (leaflet) असतो त्यावरची सर्व माहिती अगोदर वाचून घ्या.
  
• pregnancy टेस्ट करण्यासाठी सकाळची वेळ चांगली समजली जाते. यावेळी तुम्हाला अचूक टेस्ट चे रिजल्ट मिळू शकतात. तुम्ही दिवसातील इतर वेळ ही निवडू शकता.
  
• यानंतर तुम्ही तुमच्या सकाळच्या लगवी चा नमूना छोट्या बाटलीमध्ये काढून घ्यायचा आहे.
  
• pregnancy किट मधील स्ट्रिप बाहेर काढून त्या स्ट्रिपवर दर्शवलेल्या भागात लगवीचे २ किंवा ३ थेंब टाकायचे आहेत.
  
• यानंतर तुम्हाला त्या स्ट्रिपच्या दोन रेषांवर किंवा एक रेषावर काही बदल झालेले दिसतील. तो तुमच्या pregnancy टेस्ट चा रिजल्ट असेल.

अशा पद्धतीने तुम्ही घरी राहून गर्भधारणा चाचणी करू शकता.

टीप : या टेस्ट अचूक असतीलच असे नाही. म्हणून तुम्हाला गर्भधारणा निश्चित करण्यासाठी योग्य ती वैद्यकीय चाचणी आणि वैद्यकीय सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.

२. तणाव व्यवस्थापन

तणाव, चिंता किंवा stressful conditions या गोष्टी तुमच्या मासिक पाळीवर कमालीचा परिणाम करतात. त्याहून अधिक म्हणजे मासिक पाळी अनियमित येत असल्यास किंवा मासिक पाळी चुकली असेल तर ती व्यक्ति अधिकच तणावाखाली जाते.

मासिक पाळी चुकल्यास तणाव, चिंता अशा परिस्थिति तुमच्या समस्या अधिकच तीव्र करतात. त्यामुळे मासिक पाळी न आल्यास तुमचे मानसिक आरोग्य चांगले ठेवणे हे महत्वाचे ठरते.

या काळात तुम्ही तणाव व्यवस्थापन करण्यासाठी काही गोष्टी करू शकता.

१. विश्रांती (relaxation)

यामध्ये तुम्ही तुमच्या शरीराला आणि मनाला एक दीर्घ आणि खोलवर विश्रांती देऊ शकता. यासाठी तुम्हाला खोल श्वास घेणे (deep breathing), हलका व्यायाम करणे (stretching), ध्यान करणे अशा गोष्टी करू शकता. याचा तुम्हाला मासिक पाळी येण्यासाठी आवश्यक हॉरमोन बॅलेन्स साठी उपयोग होईल.

२. पोषक आहार

तणाव व्यवस्थापन करण्यासाठी तुम्हाला मेंदूची काळजी घ्यावी लागेल. यासाठी तुम्ही तुमच्या आहारात पोषक घटक समाविष्ट करायचे आहेत. यामुळे तुम्हाला आवश्यक असे पोषक घटक मिळतील आणि hormone balance मध्ये देखील मदत होईल. यासाठी तुम्ही तुमच्या आहारात फळे, हिरव्या भाज्या, डाळी, प्रथिने (protein) युक्त धान्य यांचा वापर करायचा आहे.

३. झोप

या काळामध्ये तुम्हाला पुरेशी झोप घेणे महत्वाचे आहे. ७ ते ८ तास झोप तुम्ही या दिवसांमध्ये घेतलीच पाहिजे. तणाव कमी करण्यासाठी झोप महत्वाची भूमिका बजावत असते.

४. मार्गदर्शन

तणाव कमी करण्यासाठी तुम्ही तज्ञांचे मार्गदर्शन म्हणजे कौंसेलिंग घेऊ शकता. तसेच योग्य वैद्यकीय सल्ला घेतल्याने सुद्धा तुमचा तणाव नक्कीच कमी होईल.

३. मासिक पाळीचा तपशील ठेवा

मासिक पाळी चुकल्यानंतर वैद्यकीय सल्ला आणि उपचार यानंतर ती नियमित होईलच. पण पुन्हा अशी मासिक पाळी संदर्भात जर समस्या तुम्हाला उद्भवली तर नंतर उपचार करण्यासाठी सोपे जावे यासाठी तुम्ही काही गोष्टी करायच्या आहेत.

त्याबद्दलची माहिती आपण बघूया.

१. मासिक पाळीचे कॅलेंडर

तुमची मासिक पाळीची तारीख कोणती आहे, ती किती दिवस राहते या माहितीसाठी तुम्ही तुमचे मासिक पाळीचे कॅलेंडर तयार करायचे आहे. यामुळे तुम्हाला तुमच्या मासिक पाळीच्या नियमित्ता, अनियमितता याबद्दलचा तपशील तुमच्याकडे राहील. भविष्यात जर मासिक पाळी च्या संबंधी काही तक्रारींसाठी उपचार घ्यायचे असल्यास डॉक्टर तुम्हाला याबद्दल माहिती विचारतील तेव्हा ती तुमच्याकडे असली पाहिजे.

मासिक पाळीच्या घटना नोंदवण्यासाठी मोबाइल अॅप उपलब्ध असतात. त्याचाही उपयोग तुम्ही करू शकता.

२. रक्तप्रवाह

मासिक पाळी दरम्यान होणारा रक्तप्रवाह हा देखील एक विशिष्ट वैद्यकीय परिस्थितीचे लक्षण असू शकते. जसे होणारा रक्तप्रवाह पातळ आहे, घट्ट आहे की मध्यम आहे. या प्रत्येक होणऱ्या रक्तप्रवाह च्या स्थितीचा काही वैद्यकीय अर्थ असतो. त्यामुळे तुम्हाला तुमच्या रक्तप्रवाह कडे लक्ष ठेवून त्याचा देखील तपशील ठेवायचा आहे.

३. वेदना

रक्तप्रवाह या सोबतच तुम्हाला मासिक पाळी दरम्यान होणाऱ्या वेदनांचा देखील तपशील ठेवायचा आहे. मासिक पाळीमध्ये येणारे cramps आणि होणाऱ्या तीव्र आणि सौम्य वेदना या सर्व गोष्टींचा देखील एक विशिष्ट अर्थ असतो. यामुळे तुम्हाला होणाऱ्या वेदनांवर लक्ष ठेवून त्याची माहिती ठेवायची आहे.

४. इतर लक्षणे

मासिक पाळी संबंधित लक्षणे या व्यतिरिक्त इतर कोणता त्रास, आरोग्य समस्या तुम्हाला जाणवत आहेत का याचा तपशील देखील तुमच्याकडे असला पाहिजे. थकवा, अंगावर जाणे, चक्कर येणे किंवा इतर लक्षणे ही विशिष्ट आजाराचे संकेत असू शकतात.

४.वैद्यकीय सल्ला, मार्गदर्शन, उपचार

मासिक पाळी न आल्यास काय करावे असा जर प्रश्न पडला तर त्यावेळेस पहिला पर्याय म्हणून हा पर्याय तुमच्या लक्षात यायला हवा. मासिक पाळी नियमित न येणे किंवा ती चुकणे हे खूप गुंतागुंतीचे असू शकते आणि तसेच याचे कारण सुद्धा गुंतागुंतीचे असू शकतात.

यामुळे तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला, याबद्दल मार्गदर्शन आणि त्यावरील योग्य उपचार घेणे महत्वाचे आहे. स्त्रीरोग तज्ञ किंवा प्रसूती तज्ञ यासाठी आणि या संबंधित इतर समस्या यांचे उपचार करण्यास प्रशिक्षित असतात. शिवाय तुम्ही तज्ञ लोकांच्या देखरेखीखाली आहात आणि योग्य उपचार चालू आहे अशी भावना निर्माण होऊन तुमचा तणाव कमी होण्यास मदत देखील होते.

लक्षात असू द्या तज्ञ डॉक्टरांशी संवाद करत असताना तुमच्या पाळी संबंधित, प्रजनन संबंधित समस्या किंवा इतर कोणत्याही खाजगी आरोग्य समस्या सांगण्यास संकोच करू नका.

तेव्हा पूर्ण पणे सविस्तर आणि अचूक माहिती तुमच्या डॉक्टरांना पुरवा. ज्यामुळे ते तुम्हाला योग्य आणि प्रभावी असे उपचार सुचवतील.

वरील सर्व घटकांचा विचार तुम्ही तुमची मासिक पाळी चुकली तर करायचा आहे.

आता याच अनुषंगाने तुम्हाला काही ज्ञात हवी अशा काही गोष्टींची माहिती घेऊया.

मासिक पाळी न येण्याचे कारण

यामध्ये आपण थोडक्यात पण महत्वाचे काही मासिक पाळी न येण्याचे कारणे बघणार आहोत.

१. गर्भधारणा( pregnancy)

मासिक पाळी न येणे किंवा जर ती चुकली तर त्यासाठी सर्वात महत्वाचे आणि सामान्य कारण म्हणजे गर्भधारणा होणे. अलीकडील च्या काळात लैंगिक संबंध ठेवले असतील तर ते मासिक पाळी न येण्याचे कारण असू शकते.

२. तणाव

तणाव, नैराश्य आणि चिंता हे घटक देखील तुमच्या मासिक पाळीसाठी आवश्यक असणारे काही हॉर्मोन्स यांना डिस्टर्ब करून त्यांना असमतोल करू शकतात. हॉरमोन असमतोल झाल्यास मासिक पाळी येण्यास अडचण निर्माण होते.

३. PCOD/PCOS

होरमोनल असमतोल झाल्यामुळे PCOD किंवा PCOS (polycystic ovarian syndrome) सारखे आजार होऊ शकतात. यामुळे मासिक पाळीसाठी आवश्यक घटक तयार होत नाहीत ज्यामुळे तुमची मासिक पाळी चुकू शकते. या अत्यंत गुंतागुंतीच्या घटना असतात.

याचसोबत थायरॉईड किंवा इतर जीर्ण आजार असतील तर त्यामुळे हॉरमोन बिघडून मासिक पाळी चुकू शकते.

४. वजन

मासिक पाळीची नियमित्ता ठेवण्यामध्ये तुमचे वजन महत्वाची भूमिका बजावतात. कमालीचे वजन कमी होणे किंवा वजन वाढणे यामुळे hormonal imbalance होऊन मासिक पाळी बिघडू शकते.

५. औषधी

काही औषधी जसे की सतत गर्भ निरोधक गोळ्यांचा वापर केल्याने होरमोनल इमबॅलेंस होऊन मासिक पाळी चुकू शकते.

६. पेरीमेनोप्वाज

स्त्रियांचा जेव्हा राजोनिवृत्तीचा काळ येतो त्या अगोदर च्या काही काळाला पेरीमेनोप्वाज (perimenopause) म्हणतात. या काळात काही स्त्रीयांची मासिक पाळी चुकू शकते.

मासिक पाळी येण्याचे लक्षण

टीप: हा मुद्दा तुम्ही जाणून घेणे महत्वाचे आहे. कारण मासिक पाळी दरम्यान होणारा त्रास प्रत्येक स्त्री मध्ये वेगळा असू शकतो. या मध्ये काही स्त्रियांना मी सांगितलेली सर्व लक्षणे जाणवेलच असे नाही. काही महिलांमध्ये कमी लक्षणे दिसतील तर काही स्त्रिया मध्ये अजिबात लक्षणे दिसत नाही. तेव्हा अशा परिस्थिति मध्ये आपल्याला पाळी येत नाही असा विचार करून घाबरून जाण्याचे कारण नाही.

ओटीपोटात पेटके आणि अस्वस्थता, स्तनाची कोमलता आणि सूज, मूड स्विंग आणि चिडचिड, थकवा किंवा कमी ऊर्जा, डोकेदुखी किंवा मायग्रेन, वास किंवा चव यांची वाढलेली संवेदनशीलता अशा प्रकारची सर्व लक्षणे मासिक पाळी दरम्यान जाणवू शकतात.

याव्यतिरिक्त तणाव, आहार, जीवनशैली आणि हार्मोनल असंतुलन यासारखे घटक मासिक पाळीच्या लक्षणांची तीव्रता आणि स्वरूप प्रभावित करू शकतात.

मासिक पाळी किती दिवस उशिरा येऊ शकते ?

काही स्त्रियांमध्ये मासिक पाळी खूप लांबते आणि अशा वेळी त्यांना वाटते की आपली मासिक पाळी चुकली. असा विचार करून त्या घाबरतात. पण हे ही लक्षात घ्यायला हवे की मासिक पाळी लांबू शकते. मासिक पाळी अनेक दिवस उशिरा येऊ शकते.

हे वाचा –मासिक पाळी किती दिवस उशिरा येऊ शकते?

प्रत्येक स्त्रीमध्ये मासिक पाळीची लांबी बदलू शकते. साधारणता २४ दिवस ते ३५ दिवस असा कालावधी आपण मासिक पाळी येण्यासाठी मानतो. पण सरासरी २८ दिवस मासिक पाळीसाठी ग्राह्य धरले जातात. यामध्ये एखाद्या स्त्रीला काही आजार, तणाव, नैराश्य असेल तर त्याचा ही परिणाम मासिक पाळीच्या लांबी मध्ये होत असतो.

त्यामुळे तुमच्या मासिक पाळीच्या दिवसांमध्ये थोडेफार होणारे हे बदल नैसर्गिक समजावे आणि चिंतेचे कारण नाही असे समजून घ्यावे.

तरी पण जर सतत मासिक पाळी चुकणे, सतत उशिरा किंवा लवकर येणे, जास्त अंगावरून जाणे असे होत असेल तर मात्र तुम्हाला डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे ठरते.

मासिक पाळी नियमित येण्यासाठी उपाय (मासिक पाळी लवकर येण्यासाठी काय करावे)

मासिक पाळी चुकली किंवा आली नाही तर यासाठी डॉक्टर किंवा तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.

पण प्रथमदर्शनी समस्या जर साधारण असेल तर तुम्ही मासिक पाळी येण्यासाठी काही घरगुती उपाय नक्की करू शकता.

हे सुद्धा वाचा- नियमित मासिक पाळी येण्यासाठी घरगुती उपाय.

१. दालचीनी

अभ्यासात असे दिसून आले की दालचीनी वनस्पति इंसुलिन सेनसीटीविटी सुधारते ज्यामुळे तुमची मासिक पाळी पूर्ववत होऊ शकते.

२. पुरेशी झोप

पुरेशी झोप घेतल्यामुळे hormonal balance होण्यास मदत होऊ शकते. यामुळे मासिक पाळी येण्यासाठी स्थिति निर्माण होते.

३. व्यायाम

रोज व्यायाम केल्याने तुमचे hormones पुन्हा समतोल स्थिति मध्ये येऊन मासिक पाळी नियमित होते.

४. संतुलित आहार

संतुलित आहार सेवन केल्याने तुमच्या पोषक घटकांची गरज कमी होते. परिणामी स्त्री प्रजनन संस्था आणि संबंधित अवयव यांचे पोषण होऊन hormonal समतोल राखले जाते.

FAQ’s